تحلیل گفتمان انتقادی نامۀ امام علی(ع) به معاویه
نویسندگان
چکیده
نامه های رهبران، زمینۀ مناسبی برای تحلیل گفتمان انتقادی است. از جملۀ این مکاتبات ارزشمند، نامۀ شمارۀ 28 نهج البلاغه به معاویه است که در میان نامه های علی(ع) جایگاه ویژه ای دارد. این نامه در اصل گفتمان مشروعیت حضرت است. حال پرسش اصلی این مقاله این است که رابطۀ لایه های مختلف زبانی با این گفتمان چگونه است؟ و چگونه گفتمان مشروعیت حضرت از طریق گزینش های زبانی شکل می گیرد و چگونه با گفتمان مخالف(معاویه) به مقابله می پردازد؟ فرض ما این است که حضرت در این نامه برای تداوم و ترویج مشروعیتش و مقابله با گفتمان مخالف گزینش های ویژه ای از امکانات زبانی انجام می دهد و می کوشد مخاطبان را با سیاست هایش همراه سازد. برای کشف این، این نوشتار با به کارگیری گرامر هالیدی، نامۀ امام را از نظر سه فرانقش اندیشگانی، میان فردی و متنی، بررسی می کند و بر روی نتایج حاصل از گرامر هالیدی، تحلیل انتقادی انجام می دهد. بررسی ها نشان داد که گفتمان مشروعیت امام، برای تثبیت و ترویج و تقویت در برابر گفتمان مخالف(معاویه)، ایدۀ «ما و آنها» را در نامه گسترانده است و از امکانات زبانی گزینش های متناسب و باریکی را در این راستا انجام داده است. به ویژه در کاربست فرایندهای ارتباطی و مادی، این مهم معنی دار است. همچنین وجهیّت نیز از این ایده پشتیبانی می کند و فرانقش متنی آنها را در قالب یک گفتمان منسجم مشروعیت، ساخت بندی می کند.
منابع مشابه
کاربست گفتمان سکوت در تحلیل نامه امیرمومنان(ع) به معاویه
سکوت یا غیاب معنادار عناصر زبانی در نوشتار دارای کارکردهای مختلف و در تحلیل گفتمان، موضوعی حائز اهمیت است و بهمثابه صورتی دلالتمند، کاملکننده گفتار و قادر به بیان اندیشهها است. از این منظر که سکوت میتواند بهنوعی، غیابی نسبی باشد و برخی رخدادها از خلال آن تفسیر میشوند، سکوتها دلالتمند است و بهعنوان بخشی از زبان، قصد تاثیر بر مخاطب بهواسطه نگفتن پارهای از اطلاعات و یا حذف اطلاعات را ...
متن کاملتحلیل انتقادی گفتمان قدرت در دو فصل از سیاست نامۀ خواجه نظام الملک توسی
چکیده مهم ترین شرط باز تولید سلطه و اقتدار سیاسی، دسترسی به گفتمان هایی است که سلطه حاکمان سیاسی را در افکار عمومی مشروعیّت بخشد. رسانه های جمعی، مراکزآموزشی و دانشگاهی، نهادهای مدنی، اجتماعی، مذهبی در باز تولید سلطه و اقتدار در جامعه مهم ترین نقش را ایفا می کنند. تحلیل انتقادی گفتمان به عنوان یکی ازرویکردهای تحلیل، لایه های پنهان زبان را در متون شفاهی و کتبی به منظور نشان دادن چگونگی شکل گیر...
متن کاملبررسی تطبیقی رویکردهای انتقادی به تحلیل گفتمان
چکیده «رویکردهای انتقادی به تحلیل گفتمان» یکی از روشهای کیفی در حوزه مباحث اجتماعی و فرهنگی است. بر مبنای این گرایش زبان انعکاسدهندۀ شفاف و آینهواری از واقعیت نیست، بلکه ابزاری است تنیده در روابط قدرت که موجب برساخت اجتماعی واقعیت میشود. خود این رویکرد از دو گرایش عمده تشکیل شده است که عبارتند از: الف) تحلیل گفتمان فوکویی؛ ب) تحلیل گفتمان انتقادی. برای شناخت بهتر این رویکرد، میبایست به ت...
متن کاملتحلیل انتقادی گفتمان چانه زنی
تحلیل گفتمان به بررسی تأثیر روابط انسانی، جنسیتی، فرهنگی و ارزشهای اجتماعی بر گفتمان میپردازد و چگونگی نمایش این روابط در متن را مطالعه میکند. در این راستا، این پژوهش در بررسی پدیده اجتماعی چانهزنی از رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی با توجه به فرآیند کنترل ذهن مخاطب بهره میگیرد. به باور فوکو، قدرت محدود به ساختار تعاملی از پیش تعیینشدهای نیست و مشارکان کلام بهواسطه ماهیت غیرقطعی قدرت، در گف...
متن کاملتحلیل گفتمان انتقادی لامیۀ العرب
گفتمان انتقادی، کارکرد زبان در جامعه و سیاست را بررسی میکند و معتقد است که عواملی همچون بافت تاریخی، روابط قدرت و سلطه، نهادهای اجتماعی و فرهنگی و ایدئولوژیکی، متن یا صورت زبانی و معانی جدید را به وجود میآورند. و گفتمان را میسازند. و در این رویکرد، زبان آینه ی شفافی نیست که حقایق را بنمایاند؛ بلکه شیشهی ماتی است که حقایق را تحریف میکند. بنابراین در این مقاله، سعی بر آن است تا ب...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
جستارهای زبانیناشر: دانشگاه تربیت مدرس
ISSN 2322-3081
دوره
شماره مقالات آماده انتشار 2016
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023